ताप्लेजुङ, कात्तिक २९ गते । गाउँमा हाते पत्तीका रूपमा चिनिने अर्थाेडक्स चियाको फाइदा मानिसको स्वास्थ्यका लागि धेरै छ भन्नेमा दुई मत नै छैन । मानिसको स्वास्थ्यमा यो चियाले पु¥याउने फाइदा त छँदैछ, यससँगै यो आर्थिक आयको गतिलो स्रोत समेत बनेको छ । यसरी भर्खरैदेखि ताप्लेजुङमा उत्पादन हुन थालेको अर्थोडक्स चिया अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा माग हुन थालेको छ ।
ताप्लेजुङमा उत्पादित अर्थोडक्स चिया परीक्षणका लागि बेलायत, इटाली तथा डेनमार्कलगायतका देशमा पठाइएको थियो । परीक्षणको क्रममा गुणस्तरीय भेटिएपछि ठूलो परिमाणमा यसको माग आएको बताइएको छ । डेनमार्कका व्यवसायीले मात्र वार्षिक ३० हजार टन चियाको माग गरेका छन् । तत्काल उक्त माग पूर्ति गर्ने गरी ताप्लेजुङमा अर्थोडक्स चिया उत्पादन हुनसक्ने सम्भावना भने नरहेको चिया उत्पादकले बताएका छन् ।
चिया उत्पादन हुन थाले पनि सुरुमा राम्रो प्रविधि एवं चियाको बजार व्यवस्थापन नहुँदा र उत्पादित चियाको गुणस्तर बुझ्न नसक्दा केही व्यवधान आएको थियो । तर गुणस्तर मापन भइसकेपछि भने चिया खेतीप्रति उत्साह र हौसला थपिएको पाथीभरा चिया उत्पादक सहकारी संस्थाका व्यवस्थापक विदुर भट्टराईले बताउनुभयो ।
अहिले डेनमार्कका व्यवसायीबाट ठूलो परिमाणमा चियाको माग रहेको र चिया खेती विस्तारका लागि समेत सहयोग गरेपछि खेती विस्तारमा थप उत्साह जागेको भट्टराईको भनाइ छ, उहाँले भन्नुभयो, यहाँ चियाको सम्भावना रहेछ भन्ने बुझ्यौँ, अबचाहिँ यसको विस्तार, विकास र उत्पादनमा अघि बढ्छौँ । ठूलो परिमाणमा चियाको माग आए पनि अहिले वार्षिक सात सयदेखि एक हजार किलोग्रामसम्म मात्र चिया उत्पादन हुँदै आएको उहाँले बताउनुभयो ।
ताप्लेजुङमा उत्पादन हुने चिया अहिले ‘ग्रीन टी’ का लागि मात्रै प्रयोग हुँदै आएको छ । ग्रीन टी का लागि ‘दुई पात एक सुइरो’ टिपेपछि यहीँ प्रशोधन गरिँदै आएको सहकारी संस्थाका अर्का सदस्य मोहनकुमार राईले बताउनुभयो । राईका अनुसार ग्रीन टी हाल बेलायतमा रहेका गोर्खा सैनिक र काठमाडौँका केही व्यवसायीले लैजाने गरेका छन् । चियाको मूल्य भने प्रतिकेजी दुई हजार ५०० रुपियाँमा बिक्री भइरहेको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
महिनामा ती पटकसम्म चियाको मुना टिप्न सकिने र १० केजी हरियो मुनाबाट दुई केजी दुई सय ग्रामसम्म अर्थोडक्स चिया उत्पादन हुने बताइएको छ ।
यता माग बढेसँगै व्यक्तिगत जग्गामा पनि जिल्लाका किसानले चिया खेती लगाउन थालेका छन् । जिल्लाका अलैँची किसानले समेत चिया खेती लगाउन थालेको पाइएको छ । विगतमा अलैँचीको मूल्य राम्रो हुँदा अलैँचीतर्फ मात्र आकर्षित किसान अहिले अलैँचीको मूल्यमा निरन्तर गिरावट आउन थालेसँगै विकल्पमा चिया खेती लगाउन थालेका हुन् । अर्थोडक्स चियाको बजार माग राम्रो हुन थालेपछि विस्तारै चिया खेतीतर्फ किसान आकर्षित बन्दै गइरहेका छन् ।
गत वर्ष मात्रै फुङ्लिङका स्थानीय वेदनिधि पौडेलले आफ्नो निजी जमिन करिब सय रोपनी क्षेत्रफल बराबरको जमिनमा २१ हजार बिरुवा रोपेको बताउनुभयो । गत वर्ष रोपेको ठाउँमा केही बिरुवा मरेकाले यस वर्ष १० हजार बढी बिरुवा थप गरी २७ हजार पु¥याएको पौडेलले जानकारी दिनुभयो । त्यसै खेर गइरहेको पाखा जमिनमा चिया लगाउन सुरु गरेको छु, अहिले निकै सहजाएर बिरुवा आउँदैछ, पौडेलले भन्नुभयो ।
यस्तै अर्का किसान फुङ्लिङ नगरपालिका १० फुरुम्बाका बलराम भट्टराईले पनि ५० रोपनी निजी जमिनमा २६ हजार चियाको बिरुवा रोपेको बताउनुभयो । भट्टराईले अघिल्लो वर्ष २३ हजार र यो वर्ष तीन हजार बिरुवा थप गरेको बताउनुभयो । उहाँका भतिजा महेन्द्र भट्टराईले पनि यो वर्ष आठ हजार बिरुवा रोप्नुभएको छ । चिया खेतीको राम्रो सम्भावना साथै आम्दानी गर्न सकिने भएपछि किसानले इलामबाट बिरुवा खरिद गरी खेती विस्तार गर्न थालेका हुन् । उहाँहरूसँगै अन्य किसानले समेत जिल्लामा हालसम्म ३५० रोपनी बढी निजी जग्गामा चिया खेती बिस्तार भइसकेको
बताइएको छ ।
उचित प्रविधिको अभावमै भए पनि चिया खेती सुरु गरेको किसानको भनाइ छ । चियाको विषयमा सरकारी तथा गैरसरकारी निकायले पनि खासै चासो नदिएको र जिल्ला कृषि विकास कार्यालयमा सम्पर्क गर्दा समेत चिया खेती गर्नेका लागि प्राविधिक उपलब्ध नगराएको किसानको गुनासो छ ।
चियाको बिरुवा समेत आफ्नै लगानीमा इलामबाट ल्याउनुपर्ने भएको किसान बताउँछन् । इलामको साँखेजुङबाट बिरुवा प्रतिगोटा १२ रुपियाँसम्ममा खरिद गरेर खेती लगाएको स्थानीय किसान पौडेलले बताउनुभयो ।
