बीबीसी– सन् २०१८ को नोबल शान्ति पुरस्कार डेनिस मुकवेगे र नदिया मुरादलाई प्रदान गरिएको छ । मुराद एक इराकी याजिदी हुन् जसलाई आईएस सैन्यले पक्राउ गरेर यातना दिइएको थियो । पछि उनी याजिदी जनहरुलाई मुक्त गर्ने अभियानको मुहार बनेकी थिइन् ।
मुकवेगे एक कंगोली स्त्रीरोगविज्ञ हुन्, जसले आफ्नो सहकर्मीहरुसँग मिलेर दशौं हजार पीडितहरुको उपचार गरेका थिए । नर्वेको राजधानी ओस्लोबाट उनीहरुलाई पुरस्कारको विजेताको रुपमा घोषित गरिँदा उनीहरुलाई ‘युद्धमा यौन हिंसालाई हितियारको रुपमा भइरहेको अवस्थालाई रोक्न गरेको प्रयास’ स्वरुप सम्मानित गरिएको नोबेल कमिटीका प्रमुख बेरिट रेइस एन्डरसनले भने ।
पुरस्कृत अभियन्ता दुबैले यस्तो युद्ध अपराधमा ध्यान पुर्याउन र तिनका बिरुद्ध लड्न महत्वपूर्ण योगदान पुर्याएको एण्डरसनले भने । २५ वर्षे मुराद आईएसको कब्जामा तीन महिनासम्म यौनदासी भएर बस्न बाध्य भइन् । उनी कयैनपटक किनिदैं बेचिइन् र बन्दी अवधिमा यौन तथा शारीरिक शोषणको सिकार भइन् ।
सन् २०१४ नोभेम्बरमा पक्राउमुक्त भएपछि उनी याजिदी समुदायको अधिकारको वकालत गर्ने अभियन्ता भइन् । सो क्रममा उनले मानव तस्करी अन्त्य गर्न र बलात्कारलाई युद्ध हतियारको रुपमा प्रयोग गर्ने विरुद्ध कडा कदम चाल्नको लागि अभियान चलाइन् ।
त्यस्तै ६३ वर्षे मुकवेगेले लोकतान्त्रिक गणतन्त्र कंगोमा बलात्कार पीडितको सहयोगमा दशकौं बिताए । उनले आफ्नो सहकर्मीसँग मिलेर ३०,००० बलात्कार पीडितहरुको उपचार गरेको भनिन्छ । नोबल शान्ति पुरस्कारको राशी १० लाख अमेरिकी डलर रहेको छ ।
