नवराज कट्टेल
विराटनगर । कोरोना भाईरस संक्रमित व्यक्ति सम्पर्क पहिचानका लागि संघको स्वास्थ्य मन्त्रालय अन्तर्गत स्वास्थ्य सेवा विभागले स्थानीय तहमा कन्ट्याक्ट ट्रेसिङको टोलि परिचालन गर्नु अगावै प्रदेश १ मा त्यस्ता स्वास्थ्यकर्मी सम्मिलित टिमहरु परिचालन गरिएका छन् ।
प्रदेश १ को सामाजिक विकास मन्त्रालयले संघीय सरकारले स्वास्थ्यकर्मी खटाउनु भन्दा अगाडी देखिनै स्थानीय तहहरुमा कन्ट्याक्ट ट्रेसिङका लागि टिमहरु गठन गरिसकेको हो ।
स्वास्थ्य मन्त्रालयले गाउँपालिका, नगरपालिका, उपमहानगरपालिका र महानगरपालिकामा ३ देखि पाँचजनासम्मको टोलि परिचालन गर्ने निर्णय गरेको छ । स्वास्थ्य सेवा विभागका विज्ञ डा.रोशन पोखरेलका अनुसार गाउँपालिकामा ३ जना सम्मिलित एउटा, नगरपालिकामा ५ जना सम्मिलित एउटा तथा उपमहानगर र महानगरमा पाँचजना सम्मिलित २ देखि ३ वटासम्म टोलिहरु परिचालन गरेर संक्रमित व्यक्तिको सम्पर्कमा रहेका संभावित संक्रमणको जोखिम पहिचान गर्ने काम अगाडी बढाउने तयारी भएको जानकारी दिनुभयो । संघले गठन गर्ने यस्ता टिममा सामुदायिक स्वास्थ्य, स्वास्थ्य स्यम्सेविका तथा स्थानीय तहका स्वास्थ्यकर्मीहरु रहने उल्लेख गरिएको छ । यस्तो टोलि एक हजार हुनेछन् ।
तर, प्रदेश १ का १३७ स्थानीय तहमध्ये ९६ स्थानीय तहमा यस्तो टिम प्रदेश सरकारले परिचालन गरिसकेको छ । सबै स्थानीय तहका स्वास्थ्य प्रतिनिधिको संयोजकत्वमा प्रदेश सरकारले परिचालन गरिसकेकोे टिम जस्तै संघीय सरकारले पनि गठन गर्ने निर्णय गरेको छ । तर, संघीय सरकारकले गठन गर्ने यस्ता टिमहरु जिल्ला प्रशासन कार्यालयको समन्वयमा रहने बताइएको छ ।
प्रदेश सरकारले १३० वटा यस्ता टिम परिचालित गरेर अहिले कन्ट्याक्ट ट्रेसिङको काम गरि रहेको छ । सामाजिक विकास मन्त्रालय स्वास्थ्य महाशाखा प्रमुख डा.सुरेश मेहताका अनुसार प्रदेशका तीनवटा ल्याबहरुमा पीसीआर परीक्षणका लागि संकलन गरिएका स्वाबका नमूनामध्ये ९० प्रतिशत कन्ट्याक्ट ट्रेसिङका आधारमा पहिचान गरिएका सम्पर्क व्यक्तिहरुका हुन् । डा.मेहताले अगाडी थप प्रष्ट पार्दै भन्नुभयो–भारत वा तेस्रो मुलुकबाट नेपाल आएर क्वारेन्टीन बसेका र संक्रमितको सम्पर्कमा रहेका संभावित जोखिम भएका नागरिकको एकै पटक स्वाब संकलनको वातावरण मिलाईएको छ ।
प्रदेश सरकारको प्राविधिक सहयोगमा स्थानीय तहमा कार्यरत स्वास्थ्यकर्मी परिचालन गरेर स्वाब संकलनका लागि तेह्रथुम जिल्ला बाहेकका अन्य जिल्लामा बढी आवश्यक्ता देखिएका पालिकाहरुमा टिम गठन गरिएको हो ।
उदयपुरको भुल्के, झापाको दमक र धनकुटा जिल्ला अस्पतालमा देखिएको समुदायस्तरको संक्रमण नियन्त्रणपछि कोरोना भाईरस (कोभिड–१९) लाई क्वारेन्टीनमै सिमित राख्न स्थानीय तहमा आधारित कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ्गको आवश्यकता महसुश गरिएको छ ।
संक्रमितमध्ये हालसम्म अधिकांश विदेशबाट नेपाल आएका छन् । विदेशबाट आएकाहरुको सम्पर्कबाट प्रदेश १ मा ३० जना संक्रमित छन् । प्रदेश १ मा बिहीबार साँझसम्म ४१९ जनामा कोरोना संक्रमण पुष्टि भईसकेको छ । जसमध्ये २२४ जना कोरोनामक्त भएर घर फर्किसकेका छन् ।
ओखलढुङ्गा सुरक्षित
प्रदेश १ का १४ जिल्लामध्ये ओखलढुङ्गा जिल्ला भने अहिलेसम्म कोरोनामक्त देखिएको छ । बिहीबारसम्मको तथ्यांकमा १७८ जना संक्रमितसहित झापा सबैभन्दा बढी प्रभावित जिल्ला मानिन्छ ।
प्रदेश १ मा ४१९ जना संक्रमित पुष्टि भईसक्दासम्म ओखलढुङ्गामा भने एकजना पनि संक्रमित नदेखिएको हो ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय ओखलढुङ्गाका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी तुलसी भट्टराई अनुसार हालसम्म ८१ पीसीआर परीक्षणका लागि स्वाब संकलन भईसकेका छन् । जसमध्ये २१ स्वाबको नतिजा मात्रै आउन बाँकी छ । ओखलढुङ्गाका विभिन्न ८ स्थानीय तहमा ७८ जना क्वारेन्टीनमा रहेका छन् । जसमध्ये ५४ जनाको स्वाब संकलन हुन बाँकी रहेको छ । स्वाब संकलन गर्न बाँकी रहेकामध्ये ४९ जना भारतबाट आफ्नो घर फर्केका नागरिक हुन् । (
बिहीबार साँझ मात्रै ४१ जना भारतबाट फर्कनु भएका नागरिकलाई हामीले सम्बन्धित स्थानीय तहमा पु¥याएका छौं, सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी भट्टराईले भन्नुभयो–अहिलेसम्म सुरक्षित छौं, त्यतिकै सावधानी समेत अपनाएका छौं ।
ओखलढुङ्गाका ८ वटा स्थानीय तहमा ३९८ जना क्षमताको क्वारेन्टीन र जिल्ला अस्पतालमा ५ तथा सामुदायिक अस्पताल मिसनमा ६ बेड क्षमताको आईसोलेशन तयारी अवस्थामा राखिएको छ ।
ओखलढुङ्गा बाहेक संक्रमित देखिएपनि उपचारपछि निको भएपछि थप संक्रमित नभेटिएका जिल्ला समेत रहेका छन् । पाँचथरका १, ताप्लेजुङका ३, सोलुखुम्बुका १ धनकुटा ८, तेह्रथुम २ र संखुवासभाका २ संक्रमित निको भएका छन् । त्यस बाहेक थप संक्रमित यी जिल्लामा भेटिएका छैनन् । मोरङमा १०३ मध्ये १७, सुनसरीमा ६२ जनामध्ये २५, खोटाङ ४ जनामध्ये १, उदयपुर ४७ मध्ये ३१ र इलाम २ जना संक्रमित छन् । प्रदेश १ मा दशहजार ४४५ जन(ा क्षमताको ४२१ क्वारेन्टीन स्थल निर्माण गरिएको छ ।
पोजेटिभले ल्याबमा अलमल
प्रदेश १ मा दैनिक सरदर एक हजार भन्दा धेरै संख्यामा पीसीआर परीक्षणका लागि स्वाबको नमूना संकलन हुँदै आएको छ । प्रादेशिक जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला विराटनगर, कोशी अस्पताल विराटनगर र विपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान धरानमा गरिने परीक्षणमा ढिलाई हुने गरेको छ । अधिक पोजेटिभ देखिएको अवस्थामा परीक्षणमा ढिलाई हुने गर्दछ, प्रादेशिक जनस्वास्थ्य प्रयोगशालाका प्रमुख जयवेन्द्र यादवले भन्नुभयो–पोजेटिभ केसको क्रस परीक्षण गर्नुपर्ने हुँदा एउटै नमूनामा दोहोरो समय खर्चनुपर्छ ।
तीनवटा ल्याबले दैनिक तीनसयदेखि पाँचसय नमूनाको परीक्षण गर्ने क्षमता राख्ने गरेका छन् । तर, पोजेटिभ देखिएको अवस्थामा एउटै नमूनालाई दोहोरो परीक्षणबाट यकिन गर्नुपर्ने भएको हो । प्रादेशिक जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला र कोशी अस्पताल प्रयोगशालाको अन्तिम परीक्षण नतिजा पुष्टि गर्न धरानस्थित विपी कोइरालामा पठाउनु पर्दछ ।
समाचार तयार पार्दासम्म प्रादेशिक प्रयोगशाला ४ हजार ९८० पीसीआर परीक्षण सकिएको छ भने होल्डमा रहेको नमूना २५० रहेका छन् । यसैगरी कोशीको ल्याबमा ६ हजार ८८४ परीक्षण र नमूना होल्ड ५०० तथा विपीमा ७ हजार ३५५ परीक्षण तथा नमूना होल्ड २०० रहेका छन् ।
