हरि अधिकारी
विराटनगर, विकाश निर्माणकालागि आएको बजेट समयमा नै खर्च गर्नु पर्ने हो । तर विराटनगर उपमहानगरपालिकाको बढदो सवारी चापलाई न्युनिकरण गर्न भन्दै करिव डेढ दशक अघि निर्माण सुरु गरिएको ‘विराटनगर चक्रपथ’कालागि आएको बजेट खर्च नै नभई फिर्ता जाने गरेको छ । ठेक्का प्रकृयामा कुरा नमिल्दा पटक पटक आएको विकास बजेट खर्च नै नभई फिर्ता गएको हो ।
२०६५/६६ देखी निर्माणको जिम्मा पाएको सहरी विकास तथा भवन निर्माण डिभिजन कार्यलयले आएको रकम खर्च गर्न नसकेर फिर्ता पठाउने गरेको हो । गत बर्ष सम्म सरकारले चक्रपथ निर्माणकालागि भन्दै १४ करोड ५७ लाख ४० हजार रुपैया विनियोजन गरेको थियो । तर आधा रकमपनि खर्च नगरी फिर्ता गएको छ ।
गत बर्ष सम्म डिभिजन कार्यालयले ४ करोड ६१ लाख ६४ हजार ९सय २३ रुपैया मात्र खर्च गरेको थियो । भने ९ करोड ९५ लाख ७५ हजार ७७ रुपैया फिर्ता गएको हो । यस आर्थिक बर्षपनि ६ करोड ८७ लाख २० हजार रुपैया बजेट विनियोजना गरिएको छ । विगत बर्षहरुमा चक्रपथ निर्माणकालागि आएको बजेट कर्मचारी र ठेकेदार विच कुरा नमिल्दा थोरै रकम खर्च भएर धेरै फ्रिज भएको हो ।
चक्रपथ निर्माण सुरु गरेयता सबै भन्दाबढि रकम गत बर्ष छुटयाइएको थियो । गतबर्ष छुटयाइएको ७ करोड ११ लाख २५ हजार रकम विभिन्न कारण देखाउदै सो कार्यालयले ६५ लाख ५९ हजार रुपैया मात्र खर्च गरेपछि बाकी रकम फिर्ता गएको थियो ।
डेढ दशकअघि २०५४ साल देखी निर्माण सुरू गरिएको विराटनगर चक्रपथको ट्रयाक खोल्ने कार्य अझै पुरा हुन सकेको छैन् । सरोकारवाला निकायको उदासीनाताका कारण निर्माण सुरू भएको १६ वर्ष बितिसक्दा पनि विराटनगर चक्रपथको ट्रयाक खोल्ने कार्य अझै पुरा नभएको हो । चक्रपथको जग्गा विवादका कारण अझै पुरा ट्रयाक खुल्न सकेको छैन् । कहिले जग्गा मुआब्जा विवाद त कहिले बजेट अभावका कारण १६ वर्षमा पनि ट्रयाक खोल्ने काम पूरा नभएको हो ।
चक्रपथको लखन्तरी र झोराहाट क्षेत्रको केही स्थानमा अझै ट्रयाक खोल्न सकिएको छैन् । सहरी विकास तथा भवन निर्माण डिभिजन कार्यलयका मोरङ प्रमुख किसोरलाल महाजुले लखन्तरीदेखि झोराहाट ट्रयाक खोल्न विवाद रहेको बताए । उनले ट्रयाक खोल्ने विषयमा अदालतबाट नै नखोल्न आदेश जारी भएकाले सो क्षेत्रको केही भाग ट्रयाक खोल्न नसकिएको बताए । उनले यसै बर्ष ट्रयाक खोल्ने लक्ष्य रहेपनि अदालतले दुई स्थानमा रेखाङकन नगर्न आदेश जारी गरेकाले समस्या भएको बताए ।
कूल ४२ किलोमिटर लम्बाई रहेको चक्रपथको निर्माणकालागि ढिला सुस्ती हुदा ट्रयाक खोल्ने काम समेत नभएको हो । रिङरोड सञ्चालन आए विराटनगरको ट्राफिक जाम कम हुने बताइन्छ । ठुला र मालवहाक सवारी साधनलाई वाईपास मार्गबाट आवगमन गराउन सके विराटनगरको ट्राफिक जाम कम हुने जानकारहरु बताउछन् ।
सुरुवाती अवस्थामा निर्माणको जिम्मा पाएको सडक डिभिजन कार्यालयले काम नगरेपछि सो जिम्मेवारी सहरी विकास तथा भवन निर्माण डिभिजन कार्यलयलाई दिएको थियो । तर सो कार्यालयले पनि विकास बजेट खर्चन सकेको देखिदैन् । २०६४ सालदेखी निर्माणको जिम्मा पाएका डिजिन कार्यालयले ट्रयाक समेत खोल्न सकेको छैन् ।
४२ किलोमिटर लम्बाईमध्ये २० किलोमिटरमा ग्राभेलसमेत भइसकेको छ । चक्रपथका निर्णाण्का लागि २ सय ११ बिघा जग्गा आवश्यक पर्छ । सोका लागि आवश्यक जग्गा सर्वसाधारणबाट निःशुल्करूपमा अधिग्रहण गरिएको छ ।
कटहरी, झोराहाट, लखन्तरी, टंकीसिनवारी, हात्तीमुडा, भाथिगछसहित विराटनगर उपमहानगरपालिकाका विभिन्न वडा छुने चक्रपथ निर्माणपछि सर्वसाधरणबाट अधिग्रहण गरिएको जमिन विकसित घढेरीको रुपमा फिर्ता गर्ने लक्ष्य राखिएको छ । ३४ मिटर चौडाइ रहने चक्रपथको सहायक सडक ८ देखि १० मिटरको हुनेछ ।
