-सुरज दाहाल
नेपाल दुर संचार प्राधिकरणको पछिल्लो एमआइएस रिपोर्ट अनुसार नेपालमा २४ लाख घरपरिवारमा फिक्स्ड ब्रोड्व्याण्ड पुगेको छ अर्थात २४ लाख घरहरुमा वाइफ़ाइको सिग्नल फाल्ने राउटर छ । २०७८ को जनगणना अनुसार नेपालमा करिब ६७ लाख ६१ हजार घर परिवार छन् अर्थात झण्डै तिनवटा मध्य एउटा परिवारमा राउटर छ। शहरी र ग्रामिण भेगमा यो अनुपात धेरै फरक हुनसक्छ। शहरमा एउटा घरमा तिनवटा राउटर पनि हुनसक्छ।
तपाई हामीले हाम्रो दैनिक जीवनयापनमा यदि कसैले राती अबेरसम्म चर्को स्वरमा संगीत बजाउँदै छ भने यसले निन्द्रा बिगारेको महसुस गरेको हौला अथवा चर्को स्वरमा गीत बजाएर अरुको गुनासो सुनेको हौला । त्यसैगरी, कसैले चर्को स्वरमा बोल्दा वा चिच्याएर छिमेकको शान्तिमा खलल पुराएको हौला मानिसहरू आफ्ना छिमेकीहरूबाट विचलित हुनुका थुप्रै कारणहरू हुन सक्छन्। सामान्यतया, केही सामान्य कारणहरूमा चर्को आवाजहरु, अस्वच्छ वातावरण , गोपनीयतामा आक्रमण र कतिपय अवस्थामा जान अन्जानमा छिमेकमा एक अर्कोको सम्पतिमा क्षति पुग्दा पनि मानिसले एक अर्कोलाई असर गरिरहेको हुन्छ।
छर छिमेकीमा एक अर्कोले गर्ने गतिविधि वा व्यवहारले असर गरेतापनि मानव समाजलाई शान्तिपूर्ण कायम राख्न सद्भाव र सहिष्णुता महत्त्वपूर्ण रहदै आएको छ । सामाजिक प्राणीको रूपमा, मानिसहरूले एक अर्कोमा धेरै भिन्नता भए तापनि प्रभावकारी रूपमा सँगै काम गर्न सहयोग र समझमा निर्भर हुन्छन्। जब मानिसहरू सद्भावमा बस्छन् र सहिष्णुता देखाउँछन्, यसले एक सकारात्मक सामाजिक वातावरण सिर्जना गर्दछ जसले सहयोग र पारस्परिक समर्थनलाई बढावा दिन्छ, समग्र मानव कल्याण र आनन्दको नेतृत्व गर्दछ। यसले मानव समाजलाई अन्य प्रजातिहरूबाट अलग राख्छ, किनकि हामीसँग हाम्रा साझा मूल्य र आकांक्षाहरू झल्काउने जटिल संस्कृतिहरू, संस्थाहरू, पद्धतिहरु ,विकासहरु र शासन प्रणालीहरू सिर्जना गर्ने क्षमता छ।
के छिमेकीको वाइफ़ाइले तपाई लाइ असर गर्दछ ? यो प्रश्न स्वास्थ्य सग सम्बन्धित छैन यो प्रश्न वाइफ़ाइको सद्भाव र सहिष्णुता सग सम्बन्धित छ र प्रस्तुत लेखमा कसरि असर गर्दछ वा गर्दैन भनेर चर्चा गरिनेछ। पहिला, यो बुझ्न जरुरि छ कि वायरलेसले कसरि काम गर्दछ?वायरलेस नेटवर्कहरू, जस्तै वाइफ़ाइ , यन्त्रहरू बीच डाटा प्रसारण गर्न रेडियो तरंगहरूको प्रयोगमा भर पर्छन्। यी रेडियो तरंगहरू फ्रिक्वेन्सीको दायरामा प्रसारित हुन्छन्, जसलाई सामूहिक रूपमा "वायरलेस स्पेक्ट्रम" भनिन्छ। वायरलेस स्पेक्ट्रम एक सीमित स्रोत हो, जसको मतलब यो होशियारीपूर्वक एउटा पद्धतिमा व्यवस्थित गरिनु पर्छ र विभिन्न ताररहित यन्त्रहरू बीचमा हुने हस्तक्षेपबाट सुरक्षित गरिनुपर्दछ । वायरलेस सिग्नलहरू मुलभुत रूपमा रेडियो तरंगहरू हुन् जुन वायरलेस उपकरणहरू, जस्तै वाइफ़ाइ राउटरहरू, सेलफोनहरू, वा स्मार्ट डिभाइसहरू बीच प्रसारित हुन्छन्। यी सिग्नलहरुले विशिष्ट फ्रिक्वेन्सीहरूमा काम गर्छन्, जुन हर्ट्ज (Hz) मा मापन गरिन्छ। वायरलेस सिग्नलहरूको लागि प्रयोग हुने सबैभन्दा सामान्य फ्रिक्वेन्सीहरू २.४ गिगाहर्ज र ५ गिगाहर्जहुन्।
वाइफ़ाइको २.४ गिगाहर्ज ब्यान्ड दुई मध्ये पुरानो हो र वाइफ़ाइ नेटवर्कहरूका लागि सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने फ्रिक्वेन्सी ब्यान्ड हो। ५ गिगाहर्जको तुलानामा यसको फराकिलो कभरेज हुन्छ र यसले ठोस वस्तुहरू मार्फत सजिलै पार गर्न सक्छ, यसले ठूला घरहरू वा भवनहरूमा प्रयोगको लागि वाइफ़ाइ कभरेज राम्रो बनाउँछ। यद्यपि, यो एक व्यापक रूपमा प्रयोग हुने फ्रिक्वेन्सी ब्यान्ड भएको कारणले, यो भीडभाड हुन सक्छ र अन्य ताररहित उपकरणहरू, जस्तै कर्डलेस फोन वा माइक्रोवेभहरूबाट हस्तक्षेप गर्न सक्छ, जुन २.४ गिगाहर्जदायरामा पनि सञ्चालन हुन्छ।
२.४ गिगाहर्ज फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डमा वाइफ़ाइ नेटवर्कहरूको लागि 14 वटा उपलब्ध च्यानलहरू छन्, १ देखि १४ सम्म तर अधिक देशहरुमा ११ ओटा मात्र उपलब्ध छन्। प्रत्येक वाइफ़ाइ च्यानलले २.४ गिगाहर्जफ्रिक्वेन्सी ब्यान्डको एक निश्चित भाग ओगटेको हुन्छ , र केही च्यानलहरू एकअर्कासँग ओभरल्याप हुन्छन्। यसको मतलब यदि दुई वाइफ़ाइ नेटवर्कहरूले परस्पर-व्याप्त ( ओभरल्याप) हुने च्यानलहरू प्रयोग गरिरहेका छन् भने, तिनीहरूले एकअर्का लाइ हस्तक्षेप गर्न सक्छन् र कनेक्टिभिटी र डेटा स्थानान्तरण गतिमा समस्याहरू निम्त्याउन सक्छन्।तपाइले तपाइको घरको वाइफ़ाइ सिग्नललाइ छिमेकीको अरु सिग्नलले हस्तक्षेप गरिरहेको छकि छैन भनेर वाइफ़ाइ एनलाइजर , वाइफ़ाइ म्यान जस्ता धेरै एप्लिकेसन डाउनलोड गरेर मोबाइलमा अथवा ल्यापटपमा हेर्न सक्नुहुन्छ।
तपाइको २.४ वाइफाई सिग्नलले अरु लाइ हस्तक्षेप गरिरहेको छ भने रोबिसोंन् र एरोनेटवर्क जसरि सिग्नल एक अर्कोमा व्याप्त भएको देख्नु हुन्छ भने तपाईको वाइफ़ाइ सिग्नल ले अरुलाई हस्तक्षेप गरिरहेको छैन भने पारसंसको जसरि छुटै देख्न सक्नु हुनेछ।
२.४ गिगाहर्जको फ्रिक्वेन्सी व्याण्ड्मा वाइफ़ाइमा तपाइले सिग्नल इन्टरफियर कम गर्न च्यानल ग्राफ हेरेर सबैभन्दा थोरै भिड भएको च्यानल प्रयोग गर्ने सकेसम्म राउटर घर बाहिर घरको कुना वाल झ्याल वा ढोकामा नराख्ने मध्य भागमा राख्ने आफ्नो भन्दा बाहिरको सिग्नल अधिक आउने ठाउमा दोस्रो सेकेण्डरी राउटर लगाउन सक्नुहुन्छ अथवा ५ गिगाहर्जको राउटर लगाउन सक्नु हुन्छ।
५ गिगाहर्ज ब्यान्ड एउटा नयाँ फ्रिक्वेन्सी ब्यान्ड हो र वाइफ़ाइ नेटवर्कहरूका लागि कम प्रयोग भएको छ । यसको कभरेज २.४ गिगाहर्जको तुलानामा साँघुरो हुन्छछ र ठोस वस्तुहरु लाई सजिलै संग पार गर्न सक्दैन, जसको मतलब यो अपार्टमेन्ट वा साना घरहरु जस्तै साना स्थानहरु मा प्रयोग को लागी राम्रो उपयुक्त छ। यद्यपि, यो कम सामान्य रूपमा प्रयोग हुने फ्रिक्वेन्सी ब्यान्ड भएकोले, यसले अन्य वायरलेस उपकरणहरूबाट हस्तक्षेप गर्ने सम्भावना कम हुन्छ।
