इलामका ग्रामिण भेगमा अझैपनि मानव तथा पशु स्वास्थ्यमा प्रतिकुल असर पार्ने भनिएको ढिके नुनको प्रयोग भइरहेको पाइएको छ ।
पूर्वी सीमावर्ती गाउ“घरमा गाईवस्तुका लागि मात्र नभई मानिसले पनि प्रयोग गर्ने गरेको पाइएको हो । इलामका जौबारी, मानेभञ्ज्याङ, पशुपतिनगर, श्रीअन्तु, जिर्मले लगायतका नाकाबाट त्यस्ता आयोडिन नभएको नुन ठूलो परिमाणमा भित्रिने गरेको स्थानीयवासीले बताएका छन् ।
भारतीय बजारबाट ल्याइने त्यस्तो नुन सीमावर्ती बजारमा खुलै रूपमा लामो समयसम्म राखिने र मौका पर्नासाथ नेपालका गाउ“मा पठाइने गरेको स्थानीय बुद्धिजीवीहरुको भनाई छ । जुन नुनमा आयोडिनको मात्रा अत्यन्तै न्यून हुन्छ । तुलनात्मक रूपमा आयोडिनयुक्त नुनको तुलनामा सस्तो हुँदा ग्रामिण भेगमा यो नुनको प्रयोग उसैगरि भइरहेको छ ।
साल्ट ट्रेडिङ लिमिटेडको झापास्थित कार्यालयका अुनसार त्यस्ता अहितकर नुन भित्र्याउने काम राजस्व गस्ती टोलीले नियन्त्रण गर्ने गरेको छ । इलाममा भने हालसम्म त्यस्तो नुनको कारोबारमा कुनै किसिमको कारबाही भएको पाइएको छैन ।
नुनमा ५० प्रतिशत आयोडिन (पिपिएम)को मात्रा हुनैपर्ने नुन मानव र पशु स्वास्थ्यका लागि अत्यावश्यक हो । आयोडिनको कमीले मानिसको स्वास्थ्यमा थुप्रै नकारात्मक प्रभाव पर्नुका अतिरिक्त वस्तुभाउले पनि कम दूध दिने र रोगी हुने बताइएको छ ।
साल्ट टे«डिङ कार्यालयका अनुसार आयोडिनयुक्त नुन मेची अञ्चलमा वार्षिक लाखौँको नुन खपत हुने गरेको छ ।
