जिर्ण भाको पुलजस्तै भयो लोकतन्त्र सुक्नै लाग्या मुलजस्तै भयो लोकतन्त्र । राती सुत्दा मैले टाङ्ने प्वाल नै प्वाल भाको थोतृएको झुलजस्तै भयो लोकतन्त्र । फुल्ने बेला नभइकन पुरै ओइलाएर झार्नै लाग्या फुलजस्तै भयो लोकतन्त्र । भविष्यलाई बिर्सिएर डुली हिडिरहने अल्लारेको हुलजस्तै भयो लोकतन्त्र ।. . .
पेट कटक्क काट्यो दिसा पनि फाट्यो छाती भटक्क गर्यो छोरो ठहरै पर्यो सरकारी मान्छे अहिलेसम्म कोही आको छैन म पनि बिमार छु औषधी पनि पाको छैन एक हप्ता भयो बाबु केही खाको छैन । गाउ नै बिमारी छ अज्ञात रोगको माहामारी छ कती मरे थाह छैन झाक्री लिन गाकी बुढी अहिलेसम्म आको छैन रेडियो त फुक्या फुकै�. . .
|| अमृत सुवेदी ‘गुराँस’ || बनाउँदा बनाउँदै मालिकको घर बर्षौंसम्म किन हुनु परेको छ आफैं बेघर ? रङ लगाउँदा लगाउँदै घरका भित्ताहरू आफ्नै जिन्दगी किन छ रङ्गहीन गिट्टी कुट्दाकुट्दै किन ठोकिन्छ ? हाम्रै शिरमा हम्मर बालुवा चाल्दाचाल्दै किन चालिएनन् दुःखहरू ? हाम्रै पसिनाले बनेको घर मालिक किन बान्ता गर्छ प. . .
प्रदिप मर्दैछ भन्ऩे खबर सुन्या छौ कि छैनौ॥ चिता माथि फालिदिने फुलको माला उन्या छौ कि छैनौ॥ फेरि मन फर्किएला भनेर डराएर बशि छौ॥ माया पलाउने मनको मुहान थुन्या छौ कि छैनौ॥ चितामा भेट्दा मेरो लाश सारा संसारको अगाडि॥ देखावटि गोहि आशु चुहाई रुन्या छौ कि छैनौ॥ म मरे पछि तिमि पक्का एक्लिनौ छौ॥ साहाराको �. . .
जब भोक र गरीबिले ढोका ढक्ढकाउछ्, सत्यता र इमान्दारितलाई हिन्साको आधिले उडाइ लाग्दोरहेछ् सबै ज्ञान त्यै त्यही हिन्साको खोला तिरा बग्दोरहेछ प्यासी त्यो ओठमा, भोको त्यो पेटमा कतिदिन देखी अन्न नपरेको होला, यस्तो बाध्यता हेर कती दिन त्यो ज्यान टिक्ने गर्छ जुन बालाखको पेटमा अन्नको एउटा दाना परेको छैन उस�. . .
सम्भावनाका मुर्ति ढुङ्गाका देवता पुजेर बितो जिन्दगी जिन्दगिको महत्त्व नबुझी बित्यो यो जिन्दगी संसारका परिधि समाजका नियम मानेर बित्यो जिन्दगी स्वतन्त्र को स्वाद नचाखी बित्यो यो जिन्दगी मानिस को स्वर परिबाको भार भोगेर बित्यो जिन्दगी आफ्ना लागि बाच्न नपाई बित्यो यो जिन्दगी पैसाको खाचो खान�. . .
गजल धेरै छन् मान्छे चिन्न वाँकिछन् उतिनै अरू झन् नचिन्न वाँकिछन् विश्व चहार्न खोज्नेहरू हेर, घरछेउमै वाटो हिन्न वाँकिछन् एक साँझ पो हो गएको भर्खरै कयौ घामहरू झुल्किन वाँकिछन् । गाँसियो भनेर नवसे है साथि गाँसिएकै पनि छिन्न वाँकि छन् ।. . .
धेरैलाई लाग्न सक्छ, एकतर्फी प्रेम त्यो हो, जसमा एउटाले माया गर्छ तर अर्कोले त्यो प्रेम अस्वीकार गर्छ । मलाई पनि पहिले त्यस्तै लाग्थ्यो । आजभोली बुझ्दैछु, एकतर्फी प्रेममा अर्कोले पनि माया त गरेकै हुन्छ तर अर्काको मायाको गहिराई कति छ बुझेको हुँदैन । प्रेम गर्नेले बुझाउन सक्तैन । यहि अबुझकै कारण उनीहर. . .
ताजुव लाग्छ मलाई कस्तो रै छ यो देश फाईदा जो गुमाउने यस्तै रै छ परिवेश संविधान बनाउने दल तथा नेताहरू फेरि आन्दोलन गर्दैछ तराई पहाडी मधेश विकासको त्यो नाममा आफ्नो स्वार्थको निम्ति सिङ्गो देश चिरेर आज माग्दैछ प्रदेश कोही धम्क्याउँदै छन् त कोही झुठा अभिव्यक्ति सत्ता प्राप्तिका लागि वहुरुपी त्यो भेष वि. . .
आन्दोलन गर्ने भनी हिंडेका बा फर्कदै फर्केनन आमा पनि खै कता हिडिन बालाई पर्खदै पर्खिनिन अलिकती भएको श्रीसम्पती पनि साहुउको हातमा कसरी गयो थाहै भएन म पनि तिमी जस्तै घाम खाँदै झरी खाँदै दुई चार बोतल लाउने भाको छु शहिदज्यु हजुर पनि एक प्याक तान्ने कि आज त जर्किन नै बोकी अाकाेछु । कसैले भन. . .
मिरमिरे त्यो बिहानको किरण संगै उदाउन खोज्ने मेरो दिनहरु.........चराचुरुंगी चिरचिर कराउदै सुसेली हाल्ने ति स्वरहरु ,केहि भन्न खोजे जस्तो लाग्छ , तर्सौना खोजेको जस्तो लाग्छ , जिस्काउनु खोजेको जस्तो लाग्छ ,कहाली लाग्दो त्यो दृश्यहरु देख्दा खबरदार गरे जस्तो लाग्छ ,खै ...!! भोकले हो कि ? रिसले हो की ? कि कसैलाई डाकेक. . .
हो मैले मान्छे कमाऊन सकिन । हावा गफलाई मैले कहिलै ठिक हो भन्न सकिन न तालि नै बजाऊन सके बकमफुसे कुरामा नराम्रा कुरालाई वाह वाह भन्न नसकेर नै होला, हो मैले मान्छे कमाऊन सकिन कुराहरु सबै तेरै ठिक हुन भन्दैमा मेरो के जान्थियो र रातोलाई कालो भन्दिदा के नै बिग्रिनथियो र सबै खोला धाऊनेको भिडमा कुवा खोज्न�. . .
