साहित्य संसार

पुस्तक समीक्षा : दुरा समुदायको इतिहास र संस्कृति झल्किने पुस्तक

काठमाडौँ । आजकल, कतिपय अध्येताले देशका जातजातिको जीवनशैलीलाई समेटेर अध्ययन गर्ने तथा कृति प्रकाशन गर्ने क्रममा मन्दी आएको विचार राख्दै आएका छन् । नेपालजस्तो जातजाति, भाषा, संस्कृति आदिका दृष्टिले विविधताले भरिएको देशका लागि यस्तो आवाज आउनु सुखद् प्रसङ्ग अवश्य पनि होइन । यद्यपि, यस क्षेत्रमा काम ठप�. . .


“माँ” हरुको नाममा !!!

म एउटा कविता लेखौला उनी अनन्त खण्डकाव्य हुन् म एउटा घरमा देखौला उनी सर्वव्यापी महाकाव्य हुन् सिमित शब्दले आमाको कसरी दिनु परिभाषा उनी हुन् सबै मान्छेले बुझ्ने आदिम दिव्य भाषा हामी अर्जुन जस्तै तेज योद्धा हौला उनी त्याग र तपस्याकी खानी कुन्ती हुन् हामी अहंकार र घमण्डको दुर्योधन हौला उनी गान्धार�. . .


किसान

नमस्कार छ सबैलाई जमिनको उर्बराशक्ति बढाउनलाई रसायनिक मल कम गरी कम्पोस्ट मल प्रयोग गर्नलाई विषादी प्रयोग कम गरी घरेलु उपचार गर्न लाई नयाँ नयाँ तरिका र ज्ञान दिनु किसानलाई परिवारिक खेती गरी पृथ्वीलाई जोगाउनलाई अनुरोध छ कृषि विकास कार्यालयलाई नमस्कार छ सबैलाई....... ब्यवसायिक खेती गरौँ विदेश जान रोक्�. . .


पुरानै ताल, नयाँ साल

निशान तिमी आयौ म त उस्तै छु आउँछौं, जान्छौं सालका साल पात्रो फेरेर बस्ने मेरो ईच्छा नयाँ ल्याउँदै पुरानो फेर्न व्यस्त छु । नयाँ सोच जगाउने तिम्रो आज हिजैदेखि सोचेर बस्ने अल्छेहरुलाई टाढा देखेर सपना बुन्दै देश बाँचेको छ माटो सम्याएर उब्जाउन लाग्छ लाज । आउ नयाँ साल, आउन त आउ उर्जा जगाउने तिमी हैन, फर्�. . .


विराटनगरका कवि र कविता सार्वजनिक

विराटनगर । साहित्यकार लक्ष्मी पोखरेलद्वारा सम्पादित विराटनगरका कवि र कविता नामक कृतिको लोकार्पण गरिएको छ । साहित्यकार पोखरेलद्वारा सम्पादित उक्त पुस्तकमा वि.सं.१९५३ देखि २०४९ सम्म जन्मिएका विराटनगरका १८३ जना कविका कविताहरु समावेश गरिएका छन् । पूर्वाञ्चल साहित्य प्रतिष्ठानद्वारा आयोजित उक्त का�. . .


म फेरि फेरि याद आउनेछु प्रिय !

म जिउदै जिउदो छु प्रिय वर्षौ अगाडी स्वाश्वनली काटन पुगेछु म आँखाहरुले श्वास फेर्दैछु मौन ओठहरुसँग नरुने आँखाहरु साटन पुगेछु म ओठले संसार हेर्दैछु तिम्रो स्वतन्त्रता बेचिएको हैन सुरक्षासँग साटिएको हो तिम्रो बाटो लम्बिएको हैन मेरो बाटो छोटिएको हो बाढीमा जमिन काटिएको हैन प्राकृतिक डोरी बाटिएको ह�. . .


यहाँ यस्तै छ बाबु ….

यसै मर्छौ, तिम्रो खुसी घोल्न पाइदैन । आफ्ना समस्या आफै मार्नु, खोल्न पाइदैन । राज्य हो यो हुकुमवासीहरूको डराउनु बाबु , साना मान्छेले स्वतन्त्र भई बोल्न पाइदैन । यदि तिमी बोलेउ भने मुख थुनिदिन्छन्, विरोधमा हिँडेउ भने खुट्टा काटिदिन्छन् । गोली ठोकिदिन्छन् । किनकि यो भाषण बादिका शासनबादीहरुको राज्. . .


विराटनगरको सुन्दरता

प्रिय विराटनगर, म तिम्रो सुन्दरताको हरेक दिन फरक काया देख्छु म तिम्रो विराट स्वरुपको हरेक दिन फरक छायाँ देख्छु के तिम्रो भव्यता सेल्फी पुल मात्र हो ? के तिम्रो दिव्यता कुनै झरी जाने गुलाफको फुल हो ? के तिम्रो दिव्यता सेल्फी सडक मात्रै हो ? के तिर्म्रो रमरणियता शृंगार गरिएको तडकभडक मात्रै हो ? तिम्रो सुन. . .


हात्ती हरायो

ओहो! अजिब रैच यो हात्ती आजकाल चर्छ पनि धेरै यो हात्ती । हिजो अस्ती हात्ती हुनेका ठाँटबाट नै बेग्लै थियो आज हात्तीको पनि मोल घटेछ बरै ।। हात्ती चर्न त जान्छ निकै फर्किदा हरिण हुन्छ बरै । जंगल पनि अब त मासिदै छ कठै शहररुपी कोलाहलमा हात्ती भक्कानीदैछ कतै ।। अब हात्ती हरायो आफ्नै अस्तित्वको खोजीमा । च�. . .


विश्वासघात

हुन सक्छ सायद विश्वास मानव यात्राको चरण हो एक क्षणभंगुर क्षण, हावाको झोकाको स्मरण हो बिहानको कुहिरो जस्तै सुर्य नउदाएको भ्रम हो हराएको विश्वास सायद आफ्नै नवतरण हो हामी मान्छे मान्छे हौँ किनकी विश्वास गर्छौ विश्वास गरेको मान्छे वा विश्वास माथि आशा गर्छौ विश्वासमा जन्मने मान्छे विश्वासमा नै बाच्�. . .


म बगर बनेर पर्खिनेछु

म बगर बनेर बस्नेछु, तिम्रो सामिप्य कुरेर तिमी छाल बनेर आउ । भेल नबन्नु, तिमी छाल बनेर आउनु । आवेग उत्तेजनाले भेललाई तानेर ल्याउँछ, थाहा छ नि तिमीलाई ? उत्तेजना आवेगले पखालिदिन्छ, मेरो प्रेमको मुहारबाट मुस्कान । बरु तिमी एकदमै सुस्तरी आउ, जाडोलाई विदा गरेर आउनै लागेको बसन्तलाई स्वागत गर्न चैत्रमा बग. . .


घर छोड्ने रात

आज पट्क्कै निन्द्रा लागेन सकस निकै भयो भारी मन, कसरी पो निदाउन सक्थ्यो भोली घर छोड्नु छ सबैका ति मलिन अनुहारमा खुशीको त्यान्द्रो जोड्नु छ तर आज पटक्कै निन्द्रा लागेन जोरी खेल्दै छु, यै सिरानीसंग भनौ… कि आफ्नै भाग्य संग तर भोली त घर छोड्नु छ सपना बुन्दैछु आजैको रात भोलीको बिहानीमा पक्कै साहस हुनेछ आ. . .