साहित्य संसार

-अम्बिका अधिकारी पहिलो बच्चा सानै उमेरमा स्तनमा दुधका धाराहरू बग्दा बग्दै बित्यो । आशाको दीप निभ्यो । आमाको मन खिन्न भयो । अरू कसैले दिएको सान्त्वना अर्ती उपदेश र ढाडसले केही काम गरेन । आँखाबाट बरर बरर आँसुका थोपाहरू बग्न रोकिएनन् । वरपर गाउँ छिमेकमा देखिएका बालबालिका प्रति अत्यन्त लगाव बढ्न थाल्यो �. . .

-स्वप्निल स्मृति भरुवा बन्दुक काँधमा राखेर जङ्गल गइरहेको ढुङ्गा फुटाइरहेको ऋणको सानो कुम्लो बोकेर मुग्लानबाट गाउँ आइरहेको …. हिउँदो लाग्यो कि घर छोड्ने ए मान्छे ! आस्थाको ढाका टोपी क्रान्ति पहिल्याउने लामो गम्बुट विचार पिउने ठूलो लुम्बा किनिमा तिहुन मुछिएको भातको अन्तिम गाँस टिप्दा झर्के थालमा �. . .

-पर्शुराम तिम्सिना आमाले नौ महिना पेटमा बोकिन् , 'बा' ले पनि जिन्दगीभर जिम्मेवारी काँधमा बोके। आमाले रगत बगाइन् , 'बा' ले पनि खाडीमा पसिना बगाए। आमाले आफ्ना गहनाहरु बेचिन्, 'बा' ले पनि त आफ्ना रहरहरु बन्दकी राखे। आमाले बा को लागि माइतीघर छोडिन्, 'बा' ले पनि त परिवारको लागि आफ्नै घर छोडे। आमाको महानताका महा�. . .

-आरजे महेश भट्टराई ए बा कति गर्छौं बुढेसकालमा पनि लाेभ , एकछिन त आराम गर , एकछिन त थकाइ मार , घाम छैन ,पानी छैन अनि रातमा निन्द्रा छैन । घाँस घाँस मात्रै भन्छाै आखिरीमा कति काट्नु घाँस , बस्तुभाउ बस्तुभाउ मरेमात्र भन्छाै आखिरीमा कति हेर्नु बस्तुभाउ , खानु छैन लाेभले बिरालालाई मात्रै खुवाउनु भन्छाै , ए बा क�. . .

बा.... मेरै जीवनले चार वसन्त पार गरिसक्यो तिम्रा दुःख ले शान्तिका श्वास फेरेनन् आनन्दको भारी बोक्न, दुःख बिसिनुपर्ने भरथेग गर्ने छ‍ोरा-नातिले टेकोसम्म टेकाएनन्। बा... आमा बितेको तीन वसन्त तीन पुग्यो दिन गनेर बसेका तिम्रा याद अरुले बुझेनन् स्मृतिले सपनामा कोट्याईरह्यो मध्यरात हटाइदिएनन् कसैले छाती�. . .

-उपेन्द्र सुब्बा बाउले नपढेर दुःख पाए। मैले पढेर दुःख पाएँ। गाउँमा बाउ हलो जोति राछन्। म सहरमा टाउको जोति राछु। गरेर खान बाउसँग संसार छ। भोक भोकै मर्न तयार मसँग अहंकार छ। बाउले नपढेर दुःख पाए। मैले पढेर दुःख पाएँ।. . .

-अम्बिका अधिकारी बुबाको मुख हेर्ने आएको छ कुशे औँशी अभावमा झुक्दाझुक्दै पीडाले ठाउँ पायो कति छिटै चाडपर्व गीत गाउँदै आयो बाँचेको छु आज तिम्रै मुख हेर्न भनी भाग्यलाई दोष दिए खुशी खोस्यौ तिमीले पनि अनेक मान मान्यता दिन्छु जस्तो लाग्थ्यो तिमी नजिक हुदा सबै डर जति भाग्थ्यो आँखामा तिम्रो झल्को टी. . .

-निर्मला देवी तिम्सिना 'कान्छी' गरीब परिवारमा सम्बन्ध जोडेकी कान्छीले आफ्नो आर्थिक स्थितिलाई माथि उकास्न कयौं सङ्घर्ष गरी रहेकी थिइन्। जति गरे पनि आफ्नो स्थिति झन् गरिबी तिर नै हुत्तिदै गए पछि एक दिन आफ्ना पतिसँग बसेर कुराकानी गर्न थालिन् । "हाम्रा आवश्यकताले हामीलाई लखेटी रहेछन ।अब त छोरा छोरी पनि छ�. . .

-सविना श्रेष्ठ तिम्रो त शहरमा मेरो गाउँमा एस्तै घर छ गरीब भन्दै हेप्छौ कि?मलाई भन्ने डर छ। संगै गाउँ बेसि गरौल खाउँल सिठो पिठो बाच्ने आधार र जिन्दगीको ठुलो भर छ। चुहिएको छानो जस्ता नसकेप नि के भो काटुला र छाउँला पाखोभरी नै खर छ। एकबारको जुनि संगैसंगै हुनि वाचा थियो घन्टौंसम्म बिताएका साछी चौतारी वर �. . .

- रिता दाहाल बोकि प्रश्नभार मनष्पटलमा भौतारिन्छौ कत्ती यहाँ त्यहाँ दिदैनन जवाफ ईश्वरले कहिल्यै मन्दिर मस्जिदमा आफ्नै आत्मामा चिहाइकन हेर भेटिन्छन् कि पो त्यहाँ । आउदैन दया करुणा यदि कतै भने दीन दु:खी र असहायमा, बोल्दैनन आवाज तिम्रा यदि कतै भने अत्याचार र अन्यायमा, पाएरै सबल इन्द्रिय पनि कतै मिथ्या नह�. . .

-किरण न्यौपाने मैले बलिरहेको त्यो चितालाई हेर्दा मेरा मनमा अनेकन भावनाहरु खेल्न थाल्छन। आगोको ज्वालो दनदनी बलिरहेको छ छेउमा बा-आमा अनि ती बा-आमाको अचेत अवस्था हेर्दा हेर्दै कतिबेला मै एकोहोरिन पुगेछु। मेरा हातको नाडिमा तप्प आँसु खस्दा झस्किए तमाम मान्छेहरुको भिडभाड छ शोकमा परेकाहरु रुदै छन, हास्दै, �. . .

-किस्मत खतिवडा टोलाइ रहन्छु बाटो हेरी, तिमी गएपछी दिउसै हुन थाल्यो अधेरी,तिमी गएपछी कसरी खुसी हुन सक्छु होला र खै अब? खुसी छाउनै लाग्दा खेरी,तिमी गएपछी जति सम्झाउन खोजे पनि बुझ्दैन मन अचेल भएको छ अटेरी,तिमी गएपछी बल्लतल्ल जिन्दगी हरियाली हुँदै थियो मरुभूमि बगर भयो फेरी,तिमी गएपछी. . .