काठमान्डौको नौ तले धरहरा कमजोर जिर्ण थियो बिचारा आफैलाई नसक्दा उभ्याउन टुक्रा टुक्रा भयो हजार सभ्यताको धरोहर लड्यो पुर्यो कति जीवन बजार अर्थायो प्राकृतिक शक्ति कति नशालु कति जहर चढ्ने थियो रहर तर भत्की गयो अवशेष रह्यो शहर संवेदना हरायो जस्तै गुमाए झै सहारा ईतिहास टुहुरियो ध्वस्त हुदा धरहरा ह्�. . .
आमा तिमीले जन्म दियौ, जीवनमा खुट्टा नकमाउन तिमी नै हो सिकाउने आज तिमी आफै कामी रहेछौ, अब मलाई दरो बन्न कसले सिकाउने ? आमा तिम्रै आडमा जीवन उज्यालो बनाउने आस राखेको छु तिमीनै यति बिध्न निर्दयी भएपछी अब जीबन चम्किलो बनाउन कसले सिकाउने? होला तिमीलाई आफ्नो कुपुत्र सन्तान देखी रिस उठेको आफ्ना सबै सन्तान न�. . .
दिनानु दिन चेलीहरू लुटेको हिसाव हुन्न हत्या वलात्कार हुँदा पीडितमा निसाफ हुन्न यो देशको कानुन दैवले मात्र जानुन् अपराधीलाई आज कुनै यहाँ दवाव हुन्न पत्ता लाउन गाह्रो छैन सफलता ज्वलन्त छ प्रहरी जनशक्तिहरू कुनै अभाव हुन्न साना तिनालाई ऐन ठूला वडालाई चैन प्रत्येक ती पीडितका राज्यसँग जवाफ हुन्�. . .
आजकाल असनका गल्लीहरु हल्ला गर्छन् रे! टोल टोलमा को -को मरे सल्लाह गर्छन् रे! यिनलाई ताप र राप दिने मानिसलाई- सम्झी-सम्झी रुन्छन् रे !! आफ्नो भग्नावशेष आफै कोत्याउछान् रे ! आजकाल असनका गल्लीहरु हल्ला गर्छन् रे अगरबत्तिका बास्ना खोज्दै हिड्छन् रे ! मन्दिरमा बज्ने घंतिको आवाज- कुर्दै बस्छन. . .
जिर्ण भाको पुलजस्तै भयो लोकतन्त्र सुक्नै लाग्या मुलजस्तै भयो लोकतन्त्र । राती सुत्दा मैले टाङ्ने प्वाल नै प्वाल भाको थोतृएको झुलजस्तै भयो लोकतन्त्र । फुल्ने बेला नभइकन पुरै ओइलाएर झार्नै लाग्या फुलजस्तै भयो लोकतन्त्र । भविष्यलाई बिर्सिएर डुली हिडिरहने अल्लारेको हुलजस्तै भयो लोकतन्त्र ।. . .
पेट कटक्क काट्यो दिसा पनि फाट्यो छाती भटक्क गर्यो छोरो ठहरै पर्यो सरकारी मान्छे अहिलेसम्म कोही आको छैन म पनि बिमार छु औषधी पनि पाको छैन एक हप्ता भयो बाबु केही खाको छैन । गाउ नै बिमारी छ अज्ञात रोगको माहामारी छ कती मरे थाह छैन झाक्री लिन गाकी बुढी अहिलेसम्म आको छैन रेडियो त फुक्या फुकै�. . .
|| अमृत सुवेदी ‘गुराँस’ || बनाउँदा बनाउँदै मालिकको घर बर्षौंसम्म किन हुनु परेको छ आफैं बेघर ? रङ लगाउँदा लगाउँदै घरका भित्ताहरू आफ्नै जिन्दगी किन छ रङ्गहीन गिट्टी कुट्दाकुट्दै किन ठोकिन्छ ? हाम्रै शिरमा हम्मर बालुवा चाल्दाचाल्दै किन चालिएनन् दुःखहरू ? हाम्रै पसिनाले बनेको घर मालिक किन बान्ता गर्छ प. . .
प्रदिप मर्दैछ भन्ऩे खबर सुन्या छौ कि छैनौ॥ चिता माथि फालिदिने फुलको माला उन्या छौ कि छैनौ॥ फेरि मन फर्किएला भनेर डराएर बशि छौ॥ माया पलाउने मनको मुहान थुन्या छौ कि छैनौ॥ चितामा भेट्दा मेरो लाश सारा संसारको अगाडि॥ देखावटि गोहि आशु चुहाई रुन्या छौ कि छैनौ॥ म मरे पछि तिमि पक्का एक्लिनौ छौ॥ साहाराको �. . .
जब भोक र गरीबिले ढोका ढक्ढकाउछ्, सत्यता र इमान्दारितलाई हिन्साको आधिले उडाइ लाग्दोरहेछ् सबै ज्ञान त्यै त्यही हिन्साको खोला तिरा बग्दोरहेछ प्यासी त्यो ओठमा, भोको त्यो पेटमा कतिदिन देखी अन्न नपरेको होला, यस्तो बाध्यता हेर कती दिन त्यो ज्यान टिक्ने गर्छ जुन बालाखको पेटमा अन्नको एउटा दाना परेको छैन उस�. . .
सम्भावनाका मुर्ति ढुङ्गाका देवता पुजेर बितो जिन्दगी जिन्दगिको महत्त्व नबुझी बित्यो यो जिन्दगी संसारका परिधि समाजका नियम मानेर बित्यो जिन्दगी स्वतन्त्र को स्वाद नचाखी बित्यो यो जिन्दगी मानिस को स्वर परिबाको भार भोगेर बित्यो जिन्दगी आफ्ना लागि बाच्न नपाई बित्यो यो जिन्दगी पैसाको खाचो खान�. . .
गजल धेरै छन् मान्छे चिन्न वाँकिछन् उतिनै अरू झन् नचिन्न वाँकिछन् विश्व चहार्न खोज्नेहरू हेर, घरछेउमै वाटो हिन्न वाँकिछन् एक साँझ पो हो गएको भर्खरै कयौ घामहरू झुल्किन वाँकिछन् । गाँसियो भनेर नवसे है साथि गाँसिएकै पनि छिन्न वाँकि छन् ।. . .
धेरैलाई लाग्न सक्छ, एकतर्फी प्रेम त्यो हो, जसमा एउटाले माया गर्छ तर अर्कोले त्यो प्रेम अस्वीकार गर्छ । मलाई पनि पहिले त्यस्तै लाग्थ्यो । आजभोली बुझ्दैछु, एकतर्फी प्रेममा अर्कोले पनि माया त गरेकै हुन्छ तर अर्काको मायाको गहिराई कति छ बुझेको हुँदैन । प्रेम गर्नेले बुझाउन सक्तैन । यहि अबुझकै कारण उनीहर. . .
